We beginnen meteen met wat misschien wel de meest belangrijke vraag van heel het interview is: hoe gaat het met u?

“Goed, ondanks enkele gezondheidsproblemen die ik de afgelopen maanden heb gekend. Ik moest een bypassoperatie ondergaan, maar voor de rest

voel ik me heel goed.”

 

In hoeverre heeft de coronacrisis bij u voor ergernis gezorgd, of is daar toch ook een soort van rust uit voortgekomen?

“Goh, dat is een dubbel gevoel. Voor mij heeft dat niet zo veel verschil gemaakt. Ik geef enerzijds les in het RITCS en schrijf ook veel. Dat lesgeven verliep wat gecompliceerder, maar het schrijven en lezen kon gewoon doorgaan. Ik was voor de lockdown al gestopt met het geven van actieve ateliers,

dus dat kwam nog redelijk goed uit.”

 

Welke zaken hebt u dan wel gemist de afgelopen maanden?

“Ik ben iemand die nogal graag gaat werken en leven op café, vooral in het Mokafé in het centrum. Normaal gesproken had ik voor een interview als dit graag daar afgesproken, maar dat was helaas niet mogelijk. Niet dat ik niet graag thuisblijf, ik zit ook graag in mijn bureau, maar ik hoop dat er toch snel verbetering komt met de heropening van de terrassen.” (Dit interview vond eind april plaats, toen de horeca nog gesloten was, red.)

 

“Ik ben eigenlijk niet hypersociaal, dus de coronacrisis heeft op zich niet zo’n geweldig grote invloed gehad. Natuurlijk is een deel van mijn activiteiten wel weggevallen, want ik geef ook regelmatig lezingen of maak toeristische reportages voor kranten, maar ik ga niet klagen. (lacht)”

 

Bent u zelf al gevaccineerd?

“Ja, twee weken terug. Tot mijn eigen verbazing is dat zeer vlot gegaan. Ik was erg verrast door de manier waarop dat verlopen is hier in Vorst.”

 

We hebben wel al verschillende keren gehoord dat niet iedereen het geluk heeft gehad om op zo’n vlotte manier geholpen te worden, en al zeker niet in het Nederlands.

“Ik heb de proef nu zelf op de som genomen, maar we hebben inderdaad al gezien dat er zich soms relletjes voordeden. Een deel van het veiligheidspersoneel is enkel Franstalig en dat is uiteraard jammer. Ik ben goed tweetalig en heb een Franstalige vrouw, dus ik spreek soms zelf in het Frans zonder het te beseffen, maar ik wilde ‘als goede Vlaming’ eens de test doen. Ik bleef echter op mijn communautaire honger zitten, want de mensen deden heel goed hun best

om in het Nederlands te kunnen helpen. (lacht)”

 

“Enkel de vrouw die het spuitje toediende, kende geen Nederlands. Maar zij excuseerde zich daar dan ook wel voor. Als je voelt dat de mensen hun best doen, dan ben ik al heel tevreden. Als Brusselse Vlaming voel je in de loop der jaren wel aan wanneer je op je strepen moet staan en wanneer je wat coulanter mag zijn.”

 

Recent was er een incident op Twitter met Sven Gatz, die reageerde ‘dat de grootstad zich aan niemand moest aanpassen’ toen iemand aanklaagde dat hij niet in het Nederlands geholpen kon worden na een verkeersongeval.

“Strategisch vond ik dat totaal onbegrijpelijk van Gatz. Ik ken hem goed en heb heel veel respect voor hem, maar hier heeft hij toch een fout gemaakt. Als politicus moet je daar toch beter over nadenken. Als je zoiets beweert, geef je een open voorzet aan de Vlaamse Rand om eigenlijk hetzelfde te mogen zeggen. C’est comme ça, wij moeten ons ook niet aanpassen en moeten dus geen faciliteiten meer voorzien. Ik begrijp perfect wat Gatz zegt, Brussel is een kosmopolitische stad en we moeten nadenken over hoe we de zaken hier organiseren, maar dat belet me niet om op mijn Vlaamse strepen te staan wanneer het nodig is.”

 

“Dat is ook het voordeel van wat ouder te worden en al 45 jaar in Brussel te wonen. Ik ben historicus en weet hoe de verfransing van Brussel gelopen is. Het grootste deel van mijn vriendenkring is Franstalig, ik heb zelf ook voor de RTBF gewerkt en vind Frans een fantastische taal, maar je moet ook beseffen dat wat nu verworven is ook snel kapot kan gaan. Gatz stelt hier zaken in vraag op dezelfde manier als onder meer het FDF in de jaren ’70 deed. Jonge mensen kunnen nu het gevoel hebben dat het Nederlands een bepaalde plaats heeft en dat er veel tweetaligheid is, maar dat is lang niet zo vanzelfsprekend geweest. De uitbouw van de gemeenschapscentra en van het Nederlandstalig onderwijs zijn daar ook cruciaal in geweest, want anders was Brussel een volledig Franstalige stad geworden.”

 

Terwijl er inderdaad toch ook wel een belangrijke Nederlandstalige dynamiek heerst in Brussel?

“Absoluut, met de Ancienne Belgique en de Beursschouwburg als uitstekende voorbeelden. Ook Bruzz is een uitstekend medium aan Nederlandstalige kant, daar bestaat geen Franstalige tegenhanger van. Op die Vlaamse dynamiek mag Brussel fier zijn. Daar is voor gevochten geweest, dat mogen we niet als vanzelfsprekend zien. Het is jammer dat die gevoeligheid niet overal bestaat en dat er nog steeds hoogopgeleide mensen zijn die geen Nederlands kennen. Ook omdat de Vlamingen de afgelopen decennia te coulant geweest zijn, onder meer bij de invoering van de faciliteitengemeenten. Men heeft maar getolereerd dat er geen faciliteitengemeenten aan Franstalige kant kwamen, dat heb ik nooit begrepen.”

 

"De creatie van het Brussels Gewest in 1989 past ook in dat rijtje. Vlaanderen kon José Happart opzijschuiven, maar moest dan wel een extra Gewest aanvaarden. Dat heeft ook zijn gevolgen gehad, want twintig jaar later worden we plots geconfronteerd met de totaal ongrondwettelijke ‘Fédération Wallonie-Bruxelles’. Ook dat hebben de Vlamingen gewoon aanvaard, terwijl ze ook de ‘Federatie Vlaanderen-Brussel’ hadden kunnen oprichten. De politiek heeft die gevoeligheid voor Brussel quasi niet, en dat is zeer spijtig. De machtscentra liggen elders. Connor Rousseau liet recent in een interview weten ‘dat hij nog niet had nagedacht over Brussel’, maar die komt daar gewoon mee weg. Strategisch is dat een ramp, want de Franstaligen hebben daar wél al lang over nagedacht.”

 

Misschien kan u nog een politieke comeback maken om daarvoor te ijveren?

“Nee bedankt, ik voel me goed in mijn rol als commentator (lacht). Politiek is de wereld van de compromissen, dat is zeer moeilijk. Als parlementair wordt er in de oppositie niet naar jou geluisterd, en in de meerderheid heb je er alle belang bij om je partij niet te veel stokken in de wielen te steken. Dat is een heel ondankbare job.”

 

Is de Nederlandstalige Brusselaar volgens u dan een uitstervend ras?

“De Nederlandstalige Brusselaar is sowieso een vreemd specimen. Brussel is een stad van zinnekes. Bijna alle Nederlandstaligen die ik ken in Brussel, zijn een onderdeel van taalgemengde gezinnen. Die meertaligheid is altijd een Brussels gegeven geweest, maar die vermenging leidt niet langer alleen maar naar verfransing. Ik had vroeger een buurvrouw, de dame is intussen helaas al overleden, waar ik uit gewoonte Frans tegen sprak, want dat was nu eenmaal de lingua franca in de buurt. Tot zij op een bepaald moment, tijdens een buurtfeest, in het West-Vlaams begon tegen mij. Zijzelf en haar kinderen waren totaal verfranst. Nu vindt iedereen het normaal als er in een taalgemengd gezin de talen van de ouders gesproken wordt. Dat is de realiteit van nu. En dus is de Nederlandstalige Vlaming ook niet langer diegene die je kan terugvinden in de gemeenschapscentra, er is een nieuwe generatie die opgroeit in het kosmopolitische Brussel.”

 

“Maar tegelijkertijd mag je niet vergeten dat Brussel deel uitmaakt van een staatkundig bouwwerk. De Franstaligen hebben de taalwetten nooit serieus genomen, maar zij begrijpen niet dat Brussel ondertussen geen Franstalige stad meer is. Het is wel een stad waarin we ons van het Frans bedienen als lingua franca, maar op zich is Brussel vooral een stad van minderheden. Als je op alle Brusselse deuren gaat kloppen, zal je maar weinig zuiver eentalige families terugvinden. Op zich is dat dus een erg complex vraagstuk. Daarom dat het ook zo belangrijk is om de geschiedenis van Brussel in het achterhoofd te houden, maar het is niet altijd even gemakkelijk om dat door te geven aan alle nieuwe generaties.”