De sluiting van de beide Brusselse rijexamencentra tijdens de coronacrisis heeft ertoe geleidt dat heel wat minder kandidaten geprobeerd hebben om hun rijbewijs te behalen (zowel qua theoretische en praktijkexamens als voor de risicoperceptietest). Volgens cijfers die Brussels parlementslid Bianca Debaets (CD&V) opvroeg bij Minister van Mobiliteit en Verkeersveiligheid Elke Van den Brandt werden er ongeveer 25% minder examens afgelegd. Het slaagpercentage steeg daarentegen wel licht tegenover 2019: gemiddeld lag dat 5% hoger. “De examencentra in Evere en Anderlecht hebben zich snel proberen aanpassen aan de moeilijke omstandigheden om de achterstanden in te halen, dat verdient lof”, stelt Debaets “Want voor vele Brusselaars is het behalen van hun rijbewijs toch een belangrijke troef op bijvoorbeeld de arbeidsmarkt.”
De cijfers die Debaets opvroeg slaan enkel op de rijbewijzen van categorie B (personenwagens) en hebben betrekking op de eerste negen maanden van het jaar 2020. Via een vergelijking met de voorgaande jaren kunnen we echter wel tot enkele algemene conclusies komen. Daarbij wordt ook rekening gehouden met het feit dat de twee Brusselse examencentra (in Evere en Anderlecht) de deuren sloten tussen maart en mei en er in de daaropvolgende weken en maanden alles aan hebben gedaan om die achterstanden weg te werken.
Tussen 1 januari en 30 september 2020 werden er 52.469 examens afgelegd (theoretische examens, praktijkexamens en risicoperceptietesten), in heel 2019 lag dat totaal op 92.594. Het slaagpercentage steeg daarbij zowel voor de theoretische (van 32,47% in 2019 naar 36,28% in 2020) als voor de praktijkexamens (van 44% naar 45%). Ook bij de risicoperceptietest was eenzelfde positieve evolutie (+3,5%) merkbaar.
“2020 is natuurlijk een erg moeilijk jaar geworden voor de examencentra omwille van het feit dat ze meer dan twee maanden lang niet konden werken”, duidt Debaets. “Die daling van 25% van het aantal examens is dus vooral te wijten aan die gedwongen sluiting. Desalniettemin zijn de twee centra er wel goed in geslaagd om een deel van die achterstand in te halen. Zij verdienen dan ook lof voor hun snelle manier van aanpassen, want het was niet simpel om al deze rijexamens te organiseren in het licht van de gezondheidscontext. Het was belangrijk dat zoveel mogelijk Brusselaars hun examens konden blijven afleggen, want voor velen onder hen biedt dat ook heel wat perspectieven op bijvoorbeeld de arbeidsmarkt.”
Verschillen op vlak van geslacht, leeftijd en nationaliteit
Uit de statistieken die de examencentra doorgaven blijkt ook dat het aantal rijexamens in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest uitschieters kende in 2017 en 2018 (meer dan 71.000 theoretische examens en 29.500 praktijkexamens), net voor de nieuwe Brusselse wetgeving in voege trad. Toen werden de theoretische examens immers moeilijker gemaakt in Vlaanderen en Wallonië, terwijl het Brussels Gewest pas enkele maanden later de moeilijkheidsgraad verhoogde – met als gevolg dat heel wat Vlaamse en Waalse kandidaat-bestuurders hun (theoretische) examen in Brussel kwamen afleggen. Vanaf 2019 keerden de examencijfers echter terug naar hun normale niveau.
“Die cijfers verbazen me niet helemaal”, geeft Debaets, tijdens de vorige legislatuur zelf als Staatssecretaris bevoegd voor Verkeersveiligheid, aan. “Omdat we pas enkele maanden later volgden met het moeilijker maken van het theoretische examen, zagen we dat heel wat kandidaat-bestuurders aan ‘rijexamenshopping’ deden over de verschillende Gewesten heen. Ik ben blij dat dat evenwicht hersteld werd en dat we indertijd die wetgeving aangepast hebben, want zo leveren we ook veel betere toekomstige bestuurders af.”
Opvallend is ook dat de statistieken enkele significante verschillen aanduiden wat betreft het slaagpercentage van bepaalde groepen. Zo slagen mannen veel vaker dan vrouwen op het praktische rijexamen op de openbare weg (+10%), terwijl de cijfers voor het theoretische examen en de risicoperceptietest wel dichter bij elkaar liggen. Wat leeftijd betreft lijken jongere kandidaat-bestuurders dan weer makkelijker te slagen dan hun oudere tegenhangers. Voor het praktijkexamen lag het slaagpercentage voor de categorie 18- tot 25-jarigen op 49,16%, wat voor de categorie 26- tot 35-jarigen daalde tot 42,33% en zelfs 36,74% voor de 35-plussers. Daarnaast bleek nog dat Belgische kandidaten ook veel vaker slagen op de verschillende tests vergeleken met buitenlandse kandidaat-bestuurders over alle examens heen (met verschillen die oplopen tot 20 à 25%).
NOOT: Voor de uitgebreide statistieken, zie http://www.parlement.brussels/weblex-quest-det/?lang=nl&moncode=148814&base=1&taal=nd.